Tüketici hukuku, tüketici kişi ya da kişilerin güvenliğinin sağlanması, sağlığının korunması, ekonomik durumlarının zarar görmemesi adına tüketiciyi bilgilendirmek, haklarını koruyucu girişimlerde bulunulmasını sağlamaya yönelik teşvik etmek üzere düzenlenmiştir. İlk olarak 1995 yılında ihtiyaçlardan doğmuş bir alandır.
Bir olayın tüketici hukukunun konusu olabilmesi için bir tarafın tüketici diğer tarafın satıcı ya da o yönde işlemleri yapan gerçek veya tüzel kişi olması gerekmektedir.
Yapılan her sözleşme tüketici sözleşmesi adını alabilir bu nedenle sözleşmenin amacı incelenmelidir. Sözleşmelerin incelenmesi,düzenlenmesi işlemlerine Tüketici Hakem Heyetleri veya Tüketici Mahkemeleri bakmaktadır.
Tüketici sözleşmeleri şu şekildedir;
– Konut sözleşmeleri
– Taksitli satış sonucunda yapılan sözleşmeler
– Tüketiciye verilen kredi doğrultusunda oluşturulan sözleşmeler
– İş yeri harici sözleşmeler
– İnternet gibi araya vasıta konularak yapılan sözleşmeler. Bu tür sözleşmelere mesafeli sözleşmeler denilmektedir.
– Paket tur sözleşmeleri
– Uzun ya da kısa süreli yapılan tatil sözleşmeleri
– Finansal sözleşmeler
– Abonelik üzerine yapılan sözleşmeler
Tüketici Hakem Heyetleri ve Tüketici Mahkemelerine Yapılan Başvuruların Parasal Sınırları
– 600 TL’ye kadar yapılan başvurular Tüketici Hakem Heyeti tarafından işleme alınmaktadır.
– Büyükşehir olan illerin merkezlerinde 5.600 TL ile 8.400 TL aralığında yapılan başvurularda Tüketici Hakem Heyeti görevlidir.
– Büyükşehir olmayan illerin merkezlerinde 8.400 TL’nin altındaki her türlü başvuruya Tüketici Hakem Heyetleri bakmaktadır.
– Büyükşehir olmayan illerin, ilçelerinde 5.600 TL ile 8.400 TL aralığındaki başvurulara Tüketici Hakem Heyetleri bakmaktadır.
– 400 TL’nin altında olan başvurular için Tüketici Mahkemeleri görevlendirilmiştir.
Ayıplı Mal Durumunda Tüketicinin Hakları Nelerdir?
Tüketicinin, satın almış olduğu mal vaat edilen özellikleri içermiyorsa, ambalajında sorun varsa, etiketinde yanlışlık belirlenmişse veya kullanma klavuzunda ürün hakkında verilen bilgilerle bağdaşmıyorsa ürün ayıplı mal olarak görülmektedir. Bu durumda kanun, tüketiciye dört başlıkta haklar sağlamıştır, bu haklar satıcı tarafından yerine getirilmesi zorunlu haklardır.
Bunlar;
– Tüketici satın aldığı malın, belirtilen özellikler doğrultusunda onarılmasını isteyebilir.
– Tüketici satın aldığı mal için indirim talebinde bulunabilir.
– Tüketici yaptığı sözleşmeden vazgeçme hakkına sahiptir.
– Tüketici satın almış olduğu malın, ayıpsız olan hali ile değiştirilmesini talep edebilmektedir.
Ayıplı Hizmet Durumunda Tüketicinin Hakları Nelerdir?
Hizmette ayıplı bir durumla karşılaşıldığında ise yine kanunlar aracılığıyla tüketiciye sağlanan bazı haklar vardır. Bu haklar, satıcı tarafından zorunlu olarak yerine getirilmelidir.
Bunlar;
– Tüketici, aldığı ayıplı hizmet karşılığında hizmetin onarımını isteyebilmektedir.
– Ayıplı hizmetle karşılaşan tüketicinin hizmet bedelinde indirim isteme hakkı vardır.
– Tüketici, ayıplı hizmetten vazgeçme hakkına sahiptir.
– Tüketici, ayıplı hizmetin düzeltilerek yeniden yerine getirilmesini isteyebilmektedir.
Tüketici Uyuşmaklık Davalarında Süreç Nasıldır?
Tüketici uyuşmazlık davalarının açılanbilmesi için öncelikle tüketicinin parasal sınırlar neticesinde nereye başvuru yapacağını belirlemesi gerekmektedir. Daha sonra sözleşmedeki mal veya hizmet sonucunda Tüketici Hakem Heyetlerine ya da Tüketici Mahkemelerine başvurusunu yapmalıdır.
Hakem heyetinin dosya üzerinde inceleme yapmasıyla işlemler başlamış olur. Uyuşmazlık hangi konuda yaşanmış ise bu konu da ilgili bilirkişi ya da kişiler görevlendirilir. Bilirkişinin de hazırladığı rapor neticesinde karar verilir. Karar, taraflara bildirildikten sonra tarafların 15 gün içerisinde itiraz hakları doğar. İtiraz sonrasında verilen karar kesin karardır tarafların tekrar itiraz hakkı bulunmamaktadır.